در گفت وگو با مسیرساز اعلام شد:
زلزله خاموش در انتظار دشت های 4 استان
به گزارش مسیرساز مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی و زیست محیطی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور از وارد شدن داده های نقشه پهنه گسلی ۶ کلانشهر به فاز داوری اطلاع داد و با اشاره به اینکه بعد از تایید، این داده ها منتشر خواهد شد، اظهار داشت: علاوه بر آن نقشه فرونشست دشت های ۴ استان در دستور کار است که امیدواریم تا آخر سال جاری منتشر شود.
دکتر رضا شهبازی در گفتگو با ایسنا، ضمن اشاره به اجرای پروژه تهیه نقشه گسل های کلانشهرها، با تکیه بر اینکه تهیه این نقشه ها یک پروژه ادامه دار است، اضافه کرد: کلیه طرح ها در این حوزه در جریان است و اینکه بخواهیم بزودی اطلاعاتی از این پروژه اعلام نماییم با چالش هایی مواجه هستیم؛ چون که شناسایی گسل در کلانشهرها کار دشواری است، چونکه گسل ها با عوارض شهری و ساخت و سازها پوشیده شده است.
وی با تکیه بر اینکه بر این اساس شناسایی گسل ها در مناطق شهری با روش های رایجی که گسل ها شناسایی می شوند، دشوار است، تصریح کرد: در بعضی مواقع شرایطی فراهم گردید که بتوانیم به گسل ها دسترسی داشته باشیم که نمونه آن راه اندازی بزرگراه همت به سمت شمال کرج است که به صورت تصادفی در فرایند خاکبرداری، گسل شمال تهران به سمت شمال شهر کرج نمایان و سبب شد که تیم تحقیقاتی ما مطالعاتی را بر روی این گسل انجام دهند.
شهبازی با تکیه بر اینکه این مطالعات در کلانشهرهای "تهران"، "کرج"، "مشهد"، "تبریز"، "کرمان" و "شیراز" به صورت مشخص در حال اجرا می باشد، افزود: از طرفی سازوکار اجرای این پروژه و اعلام نتایج آن در سازمان زمین شناسی پیچیده است؛ چون که پیش از آنکه داده ها در اختیار عموم قرار گیرد، باید در شورای ارزیابی این سازمان مورد داوری قرار گیرد و در صورت تایید این شورا، نتایج به مرحله انتشار خواهند رسید.
وی تصریح کرد: داده های در ارتباط با پروژه نقشه گسل ها در مرحله داوری در شورای ارزیابی این سازمان قرار دارد و اگر مورد تایید قرار گیرد، در سال آینده اطلاعات جدیدی درباره گسل های بعضی از کلانشهرهای کشور منتشر خواهیم کرد.
تهیه نقشه های جدید فرونشست در دشت های پر مخاطره کشور
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی و زیست محیطی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور تهیه نقشه های جدید فرونشست دشت های کشور را از دیگر برنامه های در دستور کار این سازمان نام برد و تصریح کرد: این نقشه ها در سطح ملی تهیه می شود که امیدواریم نقشه های فرونشست زمین تا آخر سال جاری آماده شود.
وی ضمن اشاره به خطر فرونشست خیلی از دشت های کشور، اظهار نمود: این پدیده به صورت ویژه در دشت های استان های البرز، تهران و سمنان و بخصوص اصفهان وجود دارد که تهیه نقشه پهنه فرونشست این مناطق در دستور کار ما قرار دارد.
شهباری با تکیه بر اینکه دشت های استان اصفهان در شرایط نامناسب فرونشست قرار دارند، اظهار داشت: نرخ فرونشست در دشت اصفهان بعنوان یک مؤلفه بالا است، اما وقتی با سایر مؤلفه ها بررسی می شود خطر فرونشست را بیشتر می کند؛ چونکه این پدیده در مناطق مسکونی، جمعیتی و جاده ها که زیرساخت و امکانات وجود دارد و سازه های حساسی مانند نیروگاه و فرودگاه راه اندازی شده، رخ داده است.
این محقق حوزه مخاطرات ضمن اشاره به موقعیت زمین شناسی خاص و اقلیم خشک و نیمه خشک استان اصفهان با تکیه بر اینکه دشت اصفهان چشم انداز خوبی به لحاظ تغذیه آبخوان ها ندارد، توضیح داد: زاینده رود بعنوان عامل تغذیه آبخوان ها خشک است و این شرایط دشت های اصلی استان اصفهان را با چالش فرونشست روبرو کرده است. بررسی ها نشان داده است دشت های پیرامون منطقه که از زاینده رود تغذیه می کرد و همینطور شهرهای دامنه، اردستان، کاشان و ورزنه بسیار متأثر از فرونشست است.
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی و زیست محیطی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ضمن اشاره به اینکه فرونشست زمین در اصفهان از دهه ۴۰ شروع شد و از دهه ۸۰ بعنوان مخاطره خویش را نشان داد، خاطرنشان کرد: دشت کاشان-اردستان که رودخانه دائمی ندارد، به بارش وابسته بوده و این در شرایطی است که کشور در مدت یک دوره ۲۰ ساله (از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۹۷) که خشکسالی را تجربه نمود و از همین بازه زمانی فرونشست به صورت عمده در سطح کشور رخ داد.
به گزارش مسیرساز به نقل از ایسنا، فرونشست زمین که به آن زلزله خاموش می گویند، پدیده ای است که بر اثر خالی شدن آب بافت های متراکم و لایه های زیرین سطح زمین رخ می دهد که در نتیجه آن سطح زمین به صورت تدریجی و در بعضی موارد به صورت ناگهانی فرو می نشیند. این نشست سبب ایجاد ترک و شکاف هایی در زمین شده و بر الگوی جریان های زیرزمینی و سطحی، تغییر کیفیت آب های زیرزمینی، تغییر شکل سطح زمین و سیل خیزی مناطق تاثیر می گذارد.
بر پایه نتایج مطالعات اخیر سازمان زمین شناسی، دشت اصفهان بخصوص مناطقی که از زاینده رود تغذیه می کرده، نواحی شمال شهر اصفهان و منطقه رهنان، فرودگاه شهید بهشتی، کوهپایه و همینطور شهرهای دامنه، اردستان، کاشان، ورزنه، برخوار، خوراسگان، شهرضا، سجزی و دشت مهیار بسیار متأثر از پدیده فرونشست هستند.
بررسی ۳۵ محدوده مطالعاتی (دشت) به لحاظ سطح آب زیرزمینی و فرونشست در استان اصفهان حاکی می باشد که از این تعداد ۸ محدوده آزاد، ۱۷ محدوده ممنوعه و ۱۰ محدوده ممنوعه بحرانی بوده و آثار فرونشست زمین در این ۲۷ دشت ممنوعه مشاهده شده است.
۸ محدوده آزاد که وضعیت مناسب تری از نظر سطح آبخوان دارند شامل مناطق "انارک"، "نائین"، "خور"، "جندق"، "بیاضه"، "بختیاری"، "گاوخونی" و "چوپانان" است؛ اما ۱۰ محدوده ممنوعه بحرانی دشت های "مهیار شمالی"، "مهیار جنوبی"، "کاشان"، "گلپایگان"، "اصفهان- برخوار"، "اردستان"، "باد- خالدآباد"، "دامنه"، "مورچه خورت" و "نجف آباد" را شامل می شود که همگی درگیر فرونشست زمین هستند.
نبود توازن بین برداشت و تغذیه آبخوان عامل فرونشست
برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی خارج از توان آبخوان و نبود توازن بین برداشت و تغذیه منابع آب زیرزمینی از مهم ترین عوامل بروز فرونشست زمین است، بگونه ای که بیشتر از ۹۰ درصد فرونشست ها در ایران و جهان با برداشت از منابع آب زیرزمینی ارتباط مستقیم دارد.
آمارها نشان داده است استان اصفهان در چهار دهه اخیر نزدیک به ۱۲ میلیارد متر مکعب کسری مخازن آب زیرزمینی داشته است و بیشترین کسری مخازن آب و فرونشست زمین در استان در امتداد رودخانه زاینده رود و باغات بوده است.
منبع: مسیرساز
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب