جزئیات ساخت ۴۰ شهرک جدید برای خانه اولی ها
به گزارش مسیرساز قانون جهش تولید مسکن برای ساخت ۴میلیون واحد مسکونی در ۴سال بزودی اجرا می گردد و شرکت عمران شهرهای جدید که در طرح مسکن مهر با ساخت شهرهای جدید نقش پررنگی در راه اندازی مسکن مهر بخصوص در حومه تهران برعهده داشت، حالا با برنامه شهرک سازی وارد میدان شده است.
به گزارش مسیرساز به نقل از ایسنا، حبیب الله طاهرخانی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید در گفتگو با «همشهری» ضمن تشریح برنامه راه اندازی شهرک های جدید برای حل معضل مسکن، به برخی پرسش ها در مورد ماهیت شهرک های جدید و محاسن و مزیت های آنها پاسخ می دهد.
چه عاملی سبب شده شهرک سازی بعنوان ابزاری جهت کمک به حل مشکل کمبود مسکن مطرح شود؟
ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی که در تعهد دولت می باشد، موضوعات مختلفی همچون تأمین مالی، خدمات، تسهیلات و مجوزها را شامل می شود. البته مبحث کلیدی، تأمین زمین است. برای تأمین زمین گزینه های مختلفی داریم، مثل ظرفیت درونی شهرها، شامل فرسوده، حاشیه ای و اراضی بایر دارای کاربری مسکونی داخل شهرها که می توانند با تسهیل از لحاظ قوانین و مقررات و صدور مجوزها وارد بازار مسکن شوند. نکته دیگر این که ناگزیر هستیم در بعضی از جاها الحاقاتی به شهرهای موجود انجام دهیم که درحال بررسی و اقدام است. در این میان باید به این نکته هم توجه کرد که شهرهای ایران عموماً در بسترهای کشاورزی قرار گرفته اند و توسعه افقی آنها به از دست رفتن خیلی از ظرفیت های زیست محیطی و کشاورزی منجر خواهد شد، از این رو ناگزیر هستیم توسعه منفصل را مدنظر قرار دهیم. توسعه منفصل، یا در چارچوب شهرک انجام می شود که خارج از محدوده و حریم شهرهاست و مقیاس آن کوچک است و حداکثر ۳۰ هزار نفر جمعیت می تواند در آن ساکن شود، یا در چارچوب توسعه شهرهای جدید است که محدودیت جمعیتی ندارد. ما همین الآن شهرهایی با ظرفیت جمعیت پذیری بالای ۵۰۰ هزار نفر هم داریم. از اغلب این ابزارها، به غیر از ابزار شهرک سازی، در طول سالهای پس از انقلاب بهره برده ایم، اما راه اندازی شهرک، ظرفیتی بوده که استفاده نشده است.
چه تضمینی وجود دارد که در راه اندازی شهرک ها، مشکلات تأمین زیرساخت نظیر برخی پروژه های بزرگ مسکن مهر ایجاد نشود؟
شهرک سازی محاسنی دارد؛ اولاً شهرک ها عمدتا از شهر مادر فاصله طولانی ندارد و دسترسی آن به متن شهر سخت نیست، درحالی که شهرهای جدید، در دسترسی به شهر مادر مشکلاتی داشتند. در واقع شهرک یک جامعه کاملاً مستقل است که هدف گذاری ایجاد آن، تأمین مسکن کلانشهری است، مقیاس آن هم کوچک است و از نظر تأمین زیرساخت کلان و دسترسی هم، هزینه زیادی برای آن متصور نیستیم.
ایده شهرک سازی از کجا شکل گرفت؟
در سال ۹۹ یک دستورالعمل شهرک سازی نوشتیم و فرآیند توسعه شهرک ها را تصویب کردیم. از آن زمان در مناطقی که معضل کمبود مسکن داشته ایم، یعنی احتیاج به مسکن بالا بود و توسعه درونی شهر پاسخگو نبود و همینطور امکان الحاق مناطق جدید به شهر مادر هم وجود نداشت، گزینه ایجاد شهرک مسکونی را مدنظر قرار دادیم و شناسایی اراضی دولتی را آغاز کردیم تا مطالعات مکان یابی و امکان سنجی شهرک و فرایندهای دیگر را انجام دهیم. درنتیجه این مطالعات، تابحال امکان ساخت ۴۰شهرک استخراج شده که البته باید مراحل تصویب را بگذرانند، یعنی از شورای برنامه ریزی توسعه استان مجوز بگیرند و در نهایت ساخت آنها به تأیید شورایعالی شهرسازی و معماری ایران هم برسد تا ما بتوانیم عملیات اجرایی شهرک ها را آغاز نماییم.
با این حساب، یعنی برنامه ریزی برای راه اندازی شهرک ها پیش از تصویب قانون جهش مسکن شروع شده است؟
در زمان مطرح شدن مبحث شهرک ها، طرح جهش تولید مسکن در دستور کار مجلس بود و دولت هم اجرای طرح اقدام ملی مسکن را پیگیری می کرد. در این وضعیت بررسی های کارشناسی نشان می داد باید برنامه ای جهت کمک به تأمین مسکن مناسب داشته باشیم تا هم متولی مسکن گزینه هایی برای اجرای قانون جهش تولید در اختیار داشته باشد و هم برای خانوارهای هدف قانون جهش تولید مسکن، یعنی خانوارهای فاقد مسکن و خانه اولی ها، محیط های مساعد زندگی تأمین شود.
تاکنون مطالعات ساخت چند شهرک مسکونی به اتمام رسیده است؟
تاکنون شرکت عمران شهرهای جدید، مطالعات کارشناسی ساخت ۴۰ شهرک مسکونی جدید را در ۱۴ استان، با ظرفیت راه اندازی ۱۳۲ هزار و ۲۰۰ واحد مسکونی، شروع کرده است.
چه تعداد از اینها در محدوده پایتخت قرار دارند؟
از این تعداد ۳ شهرک در منطقه کلانشهری پایتخت یعنی استانهای تهران و البرز قرار دارد. ۲ شهرک با مساحت هزار و ۴۳۸ هکتار و ظرفیت راه اندازی ۱۶ هزار و ۶۷۰ واحد مسکونی و جمعیت پذیری ۵۵ هزارنفری در استان تهران در دستور کار قرار دارد. از این شهرک ها یکی به نام شهرک فردوس در منطقه شرق تهران و دیگری در قسمت جنوب غربی تهران، در منطقه شهریار، شناسایی شده و مطالعات آنها به انجام رسیده است. طرح ساخت این دو شهرک درحال سیر مراحل تصویب استانی است. یک شهرک هم با مساحت ۳۰۰ هکتار، جمعیت پذیری ۲۶ هزار نفر و ظرفیت راه اندازی ۷ هزار و ۸۸۰ واحد مسکونی، در استان البرز درحال طی مراحل استانی است. ما پس از طی مراحل استانی برای این شهرک ها می توانیم برنامه ریزی عملیات اجرایی و آماده سازی تأمین زیرساخت و راه اندازی واحدهای مسکونی را انجام دهیم.
جانمایی شهرک های تهران مشخص شده است؟
هنوز نقشه ها و محدوده شهرک تأیید نشده و به جهت اینکه مشکلی نظیر تحریک زمین خواران و سوءاستفاده به وجود نیاید، پس از تکمیل مراحل تصویب استانی و تأیید در شورایعالی شهرسازی و معماری اعلام می شود.
وضع در سایر استان ها چگونه است؟
در سایر استان ها هم مطالعات شهرک سازی به این شرح است: در استان اصفهان یک شهرک به مساحت هزار و ۴۵۹ هکتار، جمعیت پذیری ۲۹ هزار نفر و ظرفیت راه اندازی ۸ هزار و ۷۹۰ واحد، در استان کردستان یک شهرک با نام نیشتیمان با مساحت ۴۰۳ هکتار، جمعیت پذیری ۲۷ هزار نفر و ظرفیت راه اندازی ۸ هزار و ۱۸۰ واحد مسکونی مدنظر قرار گرفته و در ۶ شهر استان مازندران هم ساخت ۱۰ شهرک با مجموع مساحت ۷۳۷ هکتار، جمعیت پذیری ۶۰ هزار و ۱۰۰ نفری و ظرفیت راه اندازی ۱۸ هزار و ۲۱۰ واحد مسکونی برنامه ریزی شده است. در استان گلستان ۷ شهرک در ۷ شهرستان به مساحت هزار و ۸۲۰ هکتار برای ساخت ۲۶ هزار و ۸۲۰ واحد مسکونی و جمعیت پذیری ۸۸ هزار و ۵۰۰ نفر راه اندازی خواهد شد و در استان آذربایجان شرقی هم ۲ شهرک راه اندازی می شود که یکی در دست مطالعه است و دیگری با مساحت ۲۶۹ هکتار و جمعیت پذیری ۲۵ هزار و ۸۰۰ نفر در چارچوب ۷ هزار و ۸۲۰ واحد مسکونی راه اندازی می شود. همینطور در استان هرمزگان ۲ شهرک با مساحت ۸۶۵ هکتار، در کرمان یک شهرک با مساحت ۳۵۰ هکتار و در اردبیل یک شهرک با مساحت ۲۸۵ هکتار راه اندازی خواهد شد ضمن این که در استان فارس ۷ شهرک، یزد ۳ شهرک و در استانهای خراسان جنوبی و سمنان یک شهرک راه اندازی می شود.
چرا در بعضی استان ها مثل مازندران تعداد شهرک ها زیاد است؟
در مازندران و برخی دیگر از استان ها، دسترسی به اراضی ملی مناسب برای ساخت مسکن بسیار اندک و محدود و دشوار می باشد و از آنجائیکه شهرک ها باید در اراضی منابع طبیعی مکان یابی شوند، چاره ای جز مکان یابی شهرک های کوچک در مناطق نزدیک به شهرهای مادر وجود ندارد.
تعداد شهرک ها برای ساخت مسکن به همین ۴۰ شهرک محدود می شود؟
طرح ساخت این ۴۰شهرک به نتیجه رسیده و مطالعات برای راه اندازی شهرک های جدید ادامه دارد. در شرایط فعلی هم مطالعاتی در مناطق دارای مشکل کمبود مسکن در دستور کار است.
یعنی امکان افزایش تعداد شهرک ها وجود دارد؟
قطعاً تعداد شهرک ها می تواند گسترش پیدا کند. نکته قابل توجه این است که فقط شرکت عمران شهرهای جدید عرضه کننده زمین برای مسکن دولتی نیست بلکه در همه هزار و ۴۰۰ شهر موجود در کشور، برنامه هایی در چارچوب سازمان ملی زمین و مسکن و ادارات کل راه و شهرسازی برای تأمین زمین وجود دارد و شهرک ها فقط یک قطعه از پازل حل مشکل کمبود مسکن می باشد.
ما چند تجربه موفق قدیمی مانند شهرک غرب و اکباتان را برای شهرک سازی از گذشته در اختیار داریم. برنامه ریزی شهرک های جدید به این نمونه ها شباهت دارد یا فقط مقرر است مانند پروژه مسکن مهر به راه اندازی پروژه های عمودی مسکن اکتفا شود؟
نمی توان حکم کلی داد اما همانگونه که در تهران فضاهای بلندمرتبه با فضای باز مناسب وجود دارد که جزو سکونتگاه های مطلوب به حساب می آید، همزمان در مکان هایی هم خانه های کم طبقه و پراکنده راه اندازی شده که امکانات و زیرساخت های مناسب برای آنها فراهم نیست و جذابیتی برای سکونت ندارد. اصل مبحث این است که در طراحی و برنامه ریزی ها با پیشبینی همه امکانات و ظرفیت ها، موضوعات در ارتباط با منظر، مسائل آب وهوایی و سایر زمینه ها، تعیین کننده خط مشی ما هست. مطالعات طرح تفصیلی و طرح جامع مسکن حتی در مورد جنس خاک و زمین هم مسیر حرکتی ما را برای راه اندازی شهرک های جدید تعیین می کند و شرایط، مقتضیات و حتی گرایش های مردم هم می تواند در ساختار شهرک تعیین کننده باشد.
مکان یابی نادرست برای راه اندازی مسکن مهر در هشتگرد و برخی فازهای پردیس، هزینه و زحمت زیادی برای تکمیل مسکن مهر ایجاد کرد. حالا تضمینی وجود دارد که در مقوله راه اندازی شهرک ها و شهرهای جدید فقط به افزایش آمار به هر قیمتی توجه نشود؟
موضوعی که بعضاً در ساخت مسکن مهر مغفول بود و این دفعه مدنظر خواهد بود این است که در ساخت شهرک های جدید تلاش می نماییم تأمین خدمات را همگام با توسعه مسکونی پیش ببریم چونکه بلوک ها و واحدهای مسکونی زمانی ارزش پیدا می کنند که امکانات و زیرساخت های شهری برای آنها فراهم باشد. تلاش ما این است که عملیات اجرایی را همزمان در دو حوزه راه اندازی مسکن و تأمین زیرساخت پیش ببریم تا وقتی کار راه اندازی مسکن تمام می شود، محیط مسکونی هم شکل گرفته باشد و خدمات روبنایی و امکانات و خدمات عمومی مورد نیاز مردم با استفاده از مد اقتصادی مناسب و بهره گیری از سرمایه گذاری بخش خصوصی فراهم شده باشد.
یک سؤال این است که چرا مسکن دولتی در مناطق مرغوب و اعیان نشین راه اندازی نمی شود؟
شهر تهران در طرح جامع مسکن با محدودیت های توسعه مواجه می باشد و ملاحظات مختلفی وجود دارد. امکان دارد برخی اراضی در این مناطق موجود باشد که به دلیل قرارگیری در آبخوان ها یا روی گسل ها برای توسعه شهری مناسب نباشد. اینها موضوع هایی است که وقتی برنامه ریزی می نماییم باید همه مورد توجه قرار گیرد. در مورد شهرک های جدید هم مکان یابی ها با لحاظ همه این موارد بوده و از آنجائیکه پرونده شهرک سازی بسته نمی گردد، امکان دارد گزینه خاصی برای ساخت شهرک جدید در این مناطق مطرح شود و پس از ارزیابی های فنی و زیست محیطی، بتوان اقدام نمود.
جامعه هدف مسکن دولتی، اقشار فقیر و متوسط رو به پایین هستند. این مساله در جانمایی شهرک ها در مناطق پرطرفدار تهران اثری ندارد؟
در تهران، منطقه شمال تهران را داریم که با محدودیت ارتفاعی ۱۸۰۰ متر از سطح دریا مواجه می باشد و ذخیره گاه طبیعی کوهستان تهران به حساب می آید که حرکت کردن برای توسعه شهر در این محدوده جزء خط قرمزهای طرح جامع شهری است. اصلاً مبحث این نیست که طبقه متوسط یا کم درآمد به شمال راه پیدا نکند اما وزارت راه و شهرسازی برای تعیین مکان راه اندازی مسکن دولتی باید ضمن پایبندی به خط قرمزهای کارشناسی، زمینه را برای توسعه مناسب سکونتگاه ها فراهم آورد. ذخیره گاه های طبیعی، چشم اندازهای باارزش، آبخوان ها و همجواری با گسل ها موضوعات خاص و خطوط قرمز در توسعه شهری است و وقتی حاکمیت مکان یابی می کند به همه این اصول پایبند خواهد بود.
منبع: مسیرساز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب